نقش هشت سال دفاع در ساختار فرهنگ عمومی کشور
مقاومت هشت ساله ی ملت ایران در جنگ تحمیلی، توانمندی ایدئولوژی اسلام را به عنوان مقولهای فرهنگی و سیاسی در عصر حاضر بار دیگر به اثبات رسانده است و جوهر مقاومت و پایداری را در برابر مطامع استکبار و تئوریهای تحمیلی به عنوان سمبل بازیافت هویت دینی و اقتدار فرهنگی وارد زندگی مردم کرده است. فراتر از این، امام راحل قدس سره و امام خامنه ای (مدظله)، روح مبارزه و حفظ انگیزه دفاعی را تبلور دین و دینداری میدانند.
امام راحل قدس سره در پیام به گورباچف رئیس جمهور وقت اتحاد جماهیر شوروی (سابق) فرمودهاند:
دینی که در آن مبارزه با قدرتها نباشد، دقیقا افیون تودههاست.
و همچنین در صدر فرمان برائت فرمودهاند:
آنها که تصور میکنند مبارزه در راه استقلال و آزادی فلسطین و مظلومین جهان با سرمایه داری و رفاه طلبی منافات ندارد، با الفبای مبارزه بیگانهاند، آنهایی هم که تصور میکنند سرمایه داران و مرفههای بیدرد با نصیحت و موعظه و پند واندرز متنبه میشوند و به مبارزان راه آزادی پیوسته و یا به آنها کمک میکنند، آب در هاون میکوبند. (1)
امام خامنه ای (مدظله) نیز مقاومت در جنگ تحمیلی و ایستادگی در مقابل تهدید غرب و احساس عزت و استقلال در مقابل ابرقدرتهای عالم را نعمت با ارزشی میدانند که ناشی از بقایای فرهنگ اسلامی است. هشت سال دفاع مقدس، آزمون عینی اندیشهی امام راحل قدس سره و امام خامنه ای (مدظله) مبنی بر کارا بودن مفاهیم فرهنگی و ارزشهای اخلاقی بوده است و مکتب اسلام را به عنوان مظهر نواندیشی، در فرایند تاریخی حرکتهای احیاگر به جهان عرضه کرده است و از این روست که امام راحل قدس سره در پیامی به روحانیت معظم فرمودهاند:
هر روز ما در جنگ برکتی داشتهایم که در همه صحنهها از آن استفاده کردهایم...
ما انقلابمان را در جنگ صادر کردهایم...
ما در جنگ ریشههای انقلاب پربار اسلامیمان را محکم کردیم. (2)
امام راحل قدس سره همهی این برکات را ناشی از مجاهدات و حماسه آفرینیهای ملت شجاع ایران درهشت سال دفاع مقدس میدانند و میفرمایند:
جنگ ما کمک به فتح افعانستان را به دنبال داشت...
جنگ ما فتح فلسطین را به دنبال داشت...
جنگ ما بیداری پاکستان و هندوستان را به دنبال خواهد داشت...
جنگ ما موجب شد که تمامی سردمداران نظامهای فاسد در مقابل اسلام احساس ذلت کنند...
صدای اسلام خواهی افریقا از جنگ هشت ساله ماست...
علاقه به اسلام شناسی مردم در آمریکا و اروپا و آسیا و آفریقا، یعنی در کل جهان، از جنگ هشت سالهی ماست.
به هر حال هشت سال دفاع مقدس، مقطع تجربه شدهای است که بسیاری از مفاهیم اخلاقی را که در زیر ساخت نظام فرهنگی و سیاسی کشور مؤثرند عینیت بخشیده و مفاهیمی چون: ایثار، شهادت طلبی، خداباوری، وارستگی، عشق، وحدت، شجاعت، پایداری و... آثار و نقش کارساز خود را در اندیشه، منش، رفتار، نظام فرهنگی، نظام معیشتی و... به خوبی نشان داده است و اینک در تکوین ساختار فرهنگ عمومی کشور میتوانند مفاهیم اخلاقی و عناصر فرهنگی را تعریف کنند و در اختیار مسؤولین فرهنگی کشور و صاحب نظران قرار دهند.
بدیهی است ملت ما امروز با داشتن مفاخر و دستاوردهای گرانبهای دوران دفاع مقدس در تدوین الگوی فرهنگی، نیازمند قبول مبانی تئوریک متناسب با تحول، از دیگران نیست. کسانی که در این زمینه تردید به خود راه میدهند، در حقیقت ارزشهای دفاع مقدس را درک نکردهاند و یا اینکه در برابر مدرنیسم و عقلانیت جدید فرهنگ غرب سست شدهاند. حرکت کند و کم بها و بعضا ناباورانه ما در نظام بندی و تثبیت ارزشهای دفاع مقدس، به عنوان مهمترین و کاملترین الگوهای توسعه فرهنگی، بار دیگر این فرصت را به روشنفکران بیمار داده است تا جمهوری اسلامی را در کوران مواجهه با مسائل و مشکلات گوناگون قرار دهند و بازاندیشی توسعهی غربی را به عنوان مبنای تئوریک دوران سازندگی در ایران با جرأت تمام مطرح نمایند. همچنین عناصر فرهنگی و هنری کشور ما نیز تمایل پذیری خود را در برخی از موارد حفظ کرده و قوارهی موزون و مناسب خود را در رابطه با ارزشهای انسان ساز دفاع مقدس پیدا میکنند. از این رو امام خامنه ای (مدظله) با محوری توصیف کردن اصلاح عمومی کشور، اختصاص تمام فعالیتهای وزارتخانه بزرگی چون فرهنگ و ارشاد اسلامی به این مهم کاری بجا و با اهمیت دانستهاند